Παπαλάνγκι

 (Παπαλάνγκι σημαίνει: Ο λευκός, ο ξένος, στην κυριολεξία όμως θα πει αυτός που διαπέρασε τον ουρανό. Ο πρώτος λευκός ιεραπόστολος που κατέφθασε στη Σαμόα ήρθε με ιστιοφόρο. Οι ιθαγενείς νόμισαν ότι το άσπρο ιστιοφόρο στο μακρινό ορίζοντα ήταν μια τρύπα στον ουρανό μέσα από την οποία ο λευκός ήρθε κοντά τους. Ότι δηλαδή διαπέρασε τον ουρανό).   

Μια καταπληκτική μαρτυρία ενός «άγριου» φύλαρχου από το νησί Άπια του νότιου ειρηνικού ωκεανού, που ανήκει στην ομάδα των νησιών της Σαμόα. Ένας «απολίτιστος», ο φύλαρχος Τουιάβιι, ήρθε στην Ευρώπη στις αρχές του αιώνα μας και κατέγραψε όσα είδε να συμβαίνουν, με σκοπό να τα πει στους υπηκόους του.

Ήθελε, μ’ αυτόν τον τρόπο, να δείξει πόσο ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει αποβεί σε βάρος της ουσιαστικής υπόστασης του ανθρώπου πάνω στη γη, όσο αυτός, ο άνθρωπος, απομακρύνεται από τις «πρωτόγονες» καταβολές του, και να προειδοποιήσει τους ιθαγενείς ότι ο λευκός αποικιοκράτης μπορεί να παρουσιάζεται σαν διαφωτιστής, ενώ στην πραγματικότητα είναι διαφθορέας των τελευταίων κατάλοιπων αθώας και γνήσιας ζωής.

Παραθέτω ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου, πιστεύοντας ότι θα σας παρακινήσει να το αγοράσετε και να το διαβάσετε. Αξίζει τον κόπο!  

Και όπως μας λέει ο Κώστας Βάρναλης: Στα ιδανικά των κόσμων που γκρεμίζονται, φέρνω τα ιδανικά των κόσμων που γεννιούνται. Είμαι κάθε φορά το μέλλον…   

Η βαριά αρρώστια της σκέψης

Όταν η λέξη «πνεύμα» βγαίνει από το στόμα του Παπαλάνγκι, τα μάτια του γίνονται μεγάλα, στρογγυλά και απλανή. Φουσκώνει το στήθος του, αναπνέει βαριά και τεντώνεται σαν τον πολεμιστή που νίκησε τον εχθρό του, γιατί αυτό το «πνεύμα» είναι κάτι για το οποίο είναι ιδιαίτερα περήφανος.

Δεν μιλάμε τώρα για το μεγάλο, το δυνατό πνεύμα που ο ιεραπόστολος το ονομάζει «Θεό» του οποίου εμείς όλοι είμαστε μόνο ένα φτωχό ομοίωμα, αλλά για το μικρό πνεύμα που ανήκει στον άνθρωπο και παράγει τις σκέψεις του.

Όταν πίσω απ’ εδώ, από τη θέση μου, βλέπω εκείνο το δέντρο πίσω από την εκκλησία, δεν είναι πνεύμα αυτό που κάνω, γιατί το βλέπω μόνο. Το να αναγνωρίζω όμως ότι είναι ψηλότερο από την εκκλησία, αυτό είναι πνεύμα. Συνεπώς δεν φτάνει να βλέπω μόνο κάτι, θα πρέπει επίσης και να γνωρίζω κάτι.

Σ’ αυτή τη γνώση ασκείται ο Παπαλάνγκι από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. Το πνεύμα του είναι πάντα σαν ένας γεμάτος σωλήνας της φωτιάς ή σαν μια ριγμένη στο νερό πετονιά. Γι’ αυτό λυπάται για μας τους λαούς των πολλών νησιών, επειδή εμείς δεν ασκούμαστε στη γνώση. Είμαστε, λέει, φτωχοί στο πνεύμα και κουτοί σαν το ζώο στην ερημιά.

Είναι βέβαιο αλήθεια ότι εμείς ασκούμαστε λίγο στη γνώση, σ’ αυτό που ο Παπαλάνγκι ονομάζει «σκέψη». Αλλά μπαίνει το ερώτημα αν είναι κουτός αυτός που δεν σκέφτεται πολύ ή αυτός που σκέφτεται πάρα πολύ. 

Ο Παπαλάνγκι σκέφτεται διαρκώς. Η καλύβα μου, σκέφτεται, είναι μικρότερη από το φοινικόδεντρο. Το φοινικόδεντρο λυγίζει στη θύελλα. Η θύελλα μίλα με δυνατή φωνή. Έτσι σκέφτεται· με τον τρόπο του φυσικά. Σκέφτεται όμως και για τον εαυτό του, είμαι κοντός. Η καρδιά μου είναι πάντα χαρούμενη, όταν αντικρίζω ένα κορίτσι. Μου αρέσει πολύ να πηγαίνω σε μαλάγκα. Και ούτω καθεξής.  

Αυτό τώρα είναι ευχάριστο και καλό και ίσως να έχει και κάποια κρυφή χρησιμότητα γι’ αυτόν που αγαπά αυτό το παιχνίδι στο κεφάλι του. Ο Παπαλάνγκι όμως σκέφτεται τόσο πολύ, που του έχει γίνει συνήθεια, αναγκαιότητα, ακόμη και εξαναγκασμός. Πρέπει συνέχεια να σκέφτεται. Πολύ δύσκολα τα καταφέρνει να μη σκέφτεται και να ζει με όλα του τα μέλη ταυτόχρονα.

Συχνά ζει μόνο με το κεφάλι του, ενώ όλες του οι άλλες αισθήσεις βρίσκονται σε βαθύ ύπνο. Παρόλο που όταν το κάνει, βαδίζει όρθιος, μιλάει, τρώει και γελάει. Το να σκέφτεται κανείς, οι σκέψεις – αυτές είναι οι καρποί του να σκέφτεται – τον κρατάν αιχμάλωτο. Είναι ένα είδος μέθης από τις ίδιες του τις σκέψεις.

Όταν ο ήλιος λάμπει ωραία, σκέφτεται αμέσως: τι ωραία λάμπει τώρα! Αυτό είναι λάθος. Ριζικά λάθος. Ανόητο. Γιατί είναι καλύτερα να μην σκέφτεται κανείς καθόλου όταν λάμπει. Ένας έξυπνος Σαμοανός τεντώνει το σώμα του στο ζεστό φως χωρίς να σκέφτεται τίποτα. Δεν αισθάνεται τον ήλιο μόνο με το κεφάλι, αλλά και με τα χέρια, με τους μηρούς, με την κοιλιά, με όλα τα μέλη. Αφήνει το δέρμα του και τα μέλη του να σκέφτονται μόνα τους. Και σίγουρα σκέφτονται, μολονότι με διαφορετικό τρόπο από το κεφάλι.

Οι σκέψεις όμως αποτελούν για τον Παπαλάνγκι με πολλούς τρόπους ένα εμπόδιο. Είναι σαν ένας όγκος λάβας που δεν μπορεί να τον παραμερίσει. Σκέφτεται βέβαια και χαρούμενα, δεν γελάει όμως όταν το κάνει. Σκέφτεται βέβαια και θλιβερά, χωρίς όμως να κλαίει. Πεινάει, αλλά δεν απλώνει το χέρι του στο Τάρο και στο Παλουσάμι (Αγαπημένο φαγητό του Σαμοανού). Είναι συνήθως ένας άνθρωπος που οι αισθήσεις του ζούνε σε εχθρική σχέση με το πνεύμα του· ένας άνθρωπος που χωρίζεται σε δύο μέρη.

Η ζωή του Παπαλάνγκι μοιάζει σε πολλά με έναν άντρα που κάνει ένα ταξίδι με τη βάρκα στη Σαβάι και, μόλις αφήσει την ακτή, αρχίζει να σκέφτεται: Πόσον καιρό θα χρειαστώ άραγε μέχρι να φτάσω στη Σαβάι; Σκέφτεται και δεν βλέπει το χαρούμενο τοπίο που περνάει. Σε λίγο εμφανίζεται στην αριστερή ακτή μια βουνοπλαγιά. Μόλις την αντικρίσει, του είναι αδύνατο να μην ασχοληθεί μ’ αυτή. Τι άραγε να ‘ναι μετά το βουνό; Να ‘ναι ενας βαθύς ή ένας στενός όρμος;

Έτσι, με το να σκέφτεται, ξεχνάει να τραγουδήσει με τα παιδιά τα τραγούδια της βάρκας. Δεν ακούει τα χαρωπά αστεία των κοριτσιών. Μόλις περάσει τη βουνοπλαγιά και τον όρμο, τον βασανίζει πάλι καινούργια σκέψη: Θα ‘χουμε άραγε μέχρι το βράδυ καταιγίδα; Θα ‘χουμε αλήθεια καταιγίδα; Ψάχνει στο φωτεινό ουρανό για βαριά σύννεφα. Σκέφτεται διαρκώς την καταιγίδα που μπορεί να ‘ρθει. Η καταιγίδα δεν έρχεται, και το βράδυ φτάνει χωρίς αβαρίες στη Σαβάι.

Τώρα όμως είναι σαν να μην έχει κάνει καθόλου το ταξίδι, γιατί οι σκέψεις του ήταν διαρκώς μακριά από το κορμί του και έξω από τη βάρκα. Θα μπορούσε το ίδιο καλά να ‘χει μείνει στην καλύβα του στο Ούπολου.

Ένα πνεύμα όμως που μας βασανίζει μ’ αυτόν τον τρόπο είναι ένας Αϊτού (το κακό πνεύμα, ο διάβολος), και δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να τ’ αγαπώ. Ο Παπαλάνγκι αγαπάει και λατρεύει το πνεύμα του και το τρέφει με σκέψεις από το κεφάλι του. δεν τ’ αφήνει ποτέ να πεινάσει, αλλά και δεν τον πολυσκοτίζει αν οι σκέψεις του αλληλοτρώγονται.

Κάνει πολύ θόρυβο με τις σκέψεις του και τις αφήνει να φωνάζουν σαν κακοαναθρεμμένα παιδιά. Συμπεριφέρεται σαν να ήταν οι σκέψεις του το ίδιο πολύτιμες με τα λουλούδια, τα βουνά και τα δάση. Μιλάει για τις σκέψεις του σαν να μην έχει πολλή αξία όταν ένας άντρας είναι γενναίος και ένα κορίτσι χαρούμενο. Φέρεται ακριβώς όπως αν υπήρχε κάπου μια εντολή που να του λέει ότι ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται πολύ. Και μάλιστα αυτή η εντολή να είναι από το Θεό.

Όταν σκέφτονται τα φοινικόδεντρα και τα δάση, δεν κάνουν τόσο θόρυβο. Και σίγουρα, αν τα φοινικόδεντρα σκέφτονταν τόσο δυνατά και άγρια σαν τον Παπαλάνγκι, δεν θα είχαν τόσο ωραία φύλλα ούτε χρυσαφένιους καρπούς. (Γιατί είναι βέβαιο πως οι σκέψεις μας γερνάνε γρήγορα και μας κάνουν άσχημους). Θα πέφτανε πριν ωριμάσουν. Πιο πιθανό είναι όμως ότι σκέφτονται πολύ λίγο.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι σκέψεις και ποικιλία στόχων για το βέλος του πνεύματος. Θλιβερή είναι η μοίρα των διανοουμένων που σκέφτονται το μακρινό μέλλον. Πως θα είναι όταν έρθει η επόμενη αυγή; Τι θα μου ετοιμάζει το μεγάλο Πνεύμα, όταν θα φτάσω στο Σαλεφέε (Ο Άδης για τους Σαμοανούς). Πού ήμουν πριν οι άγγελοι του Ταγκαλόα (Ο μεγαλύτερος θεός στη μυθολογία), μου χαρίσουν την Αγκάγκα; (Η ψυχή) Αυτές οι σκέψεις είναι τόσο άχρηστες όσο και η προσπάθεια να δει κανείς με κλειστά τα μάτια τον ήλιο. Δεν γίνεται.

Το ίδιο αδύνατο είναι να ολοκληρώσει κανείς τις σκέψεις του για το μέλλον και για την αρχή. Αυτό το νιώθουν όλοι όσοι το επιχειρούν. Κάθονται από τα νεανικά τους χρόνια μέχρι την αντρική ηλικία σαν τα πουλιά του πάγου σ’ ένα μέρος. Δεν βλέπουν πια τον ήλιο, την απέραντη θάλασσα, το όμορφο κορίτσι, δεν βλέπουν τη χαρά, δεν βλέπουν τίποτα. ακόμα κι η κάβα(Εθνικό ποτό στη Σαμόα) δεν τους αρέσει. Κι όταν γίνεται ο χορός στην πλατεία του χωριού, κοιτάζουν μόνο κάτω στη γη μπροστά τους. Δεν ζουν, παρόλο που δεν είναι νεκροί.

Έχουν προσβληθεί από τη βαριά αρρώστια της σκέψης. Αυτό, το να σκέφτεται, κάνει δήθεν το κεφάλι μεγάλο και λαμπρό. Όταν κάποιος σκέφτεται πολύ και γρήγορα, λένε στην Ευρώπη ότι είναι μεγάλο κεφάλι. Αντί να νιώθουν συμπόνια γι’ αυτά τα μεγάλα κεφάλια, τα τιμούν ιδιαίτερα. Τα χωριά τους κάνουν φύλαρχους, κι όπου κι αν πάει ένα μεγάλο κεφάλι, θα πρέπει να σκέφτεται δημόσια μπροστά στους ανθρώπους, πράγμα που προξενεί σε όλους ευχαρίστηση και πολύ θαυμασμό.

Όταν ένα μεγάλο κεφάλι πεθάνει, σ’ όλη τη χώρα επικρατεί πένθος και μοιρολόι γι’ αυτόν που χάθηκε. Κάνουν ένα ομοίωμα του μεγάλου νεκρού κεφαλιού σε γρανίτη επάνω και το τοποθετούν στην πλατεία του χωριού μπροστά σ’ όλων τα μάτια. Κάνουν μάλιστα αυτά τα πέτρινα κεφάλια πολύ μεγαλύτερα απ’ ό,τι ήταν στη ζωή, για να τα θαυμάζει ο λαός περισσότερο και να μπορεί να θυμάται με ταπεινοφροσύνη το δικό του μικρό κεφάλι.

Αν τώρα ρωτήσει κανείς τον Παπαλάνγκι: γιατί σκέφτεται τόσο πολύ; Θ’ απαντήσει: επειδή δεν θέλω και δεν μου αρέσει να μείνω κουτός. Θεωρείται Βαλέα (Κουτός) ο κάθε Παπαλάνγκι που δεν σκέφτεται· μολονότι πραγματικά έξυπνος είναι αυτός που δεν σκέφτεται πολύ και παρ’ όλα αυτά βρίσκει το δρόμο του.  

Εγώ όμως νομίζω ότι αυτό είναι μόνο μια δικαιολογία και ότι ο Παπαλάνγκι υποτάσσεται σε μια κακή ροπή. Ότι ο ουσιαστικός σκοπός της σκέψης του είναι ν’ ανακαλύψει τις δυνάμεις του μεγάλου Πνεύματος. Κάτι που ο ίδιος χαρακτηρίζει με το φανταχτερό τίτλο «γνωρίζω».

Γνώση σημαίνει να έχεις μπροστά στα μάτια σου ένα πράγμα τόσο κοντά, που να το ακουμπάς, να το τρυπάς μάλιστα με τη μύτη σου. Αυτό το διαπέρασμα και το ανακάτωμα όλων των πραγμάτων είναι μια κακόγουστη και αξιοπεριφρόνητη επιθυμία του Παπαλάνγκι.  Πιάνει τη σκολόπεντρα, την τρυπά μ’ ένα μικρό ακόντιο, της ξεριζώνει ένα πόδι. Πως είναι αλήθεια ένα τέτοιο πόδι έξω από το κορμί όπου ανήκει; Πως ήταν κολλημένο στο σώμα; Σπάει τα πόδια για να δει το πάχος. Αυτό είναι σπουδαίο, είναι ουσιαστικό. Αποσπάει ένα κομματάκι ίσα με τον κόκκο της άμμου από το πόδι και το βάζει κάτω από ένα μακρύ σωλήνα που έχει μια μυστική δύναμη και επιτρέπει στα μάτια να δουν πολύ οξύτερα.

Μ’ αυτό το μεγάλο και δυνατό μάτι ψάχνει τα πάντα, τα δάκρυα σου, ένα κομμάτι του δέρματός σου, μια τρίχα, όλα, τα πάντα. Κομματιάζει όλα αυτά τα πράγματα μέχρι που να φτάσει σ’ ένα σημείο όπου δεν μπορεί τίποτα άλλο πια να σπάσει και να κομματιάσει. Παρόλο που αυτό το σημείο είναι το μικρότερο που μπορεί να γίνει, συνήθως είναι και το πιο ουσιώδες, γιατί είναι η είσοδος για την ύψιστη γνώση που κατέχει μόνο το μεγάλο Πνεύμα.

Η είσοδος αυτή είναι απαγορευμένη και για τον Παπαλάνγκι, κι εκεί μέσα δεν μπόρεσαν να μπουν ούτε τα καλύτερα μαγικά μάτια του Παπαλάνγκι. Το μεγάλο Πνεύμα ποτέ δεν επιτρέπει να του πάρουν τα μυστικά του. Ποτέ. Κανένας ακόμη δεν μπόρεσε να σκαρφαλώσει ψηλότερα από το φοινικόδεντρο που έσφιγγαν τα πόδια του. Στην κορφή αναγκάστηκε να επιστρέψει· του ‘λειπε ο κορμός για να ανέβει ψηλότερα.

Το μεγάλο Πνεύμα δεν αγαπά την περιέργεια των ανθρώπων· γι’ αυτό κι έχει απλώσει πάνω απ’ όλα τα πράγματα αναρριχόμενα φυτά που είναι χωρίς αρχή και τέλος.

Γι’ αυτό κι ο καθένας που ερευνά με ακρίβεια κάθε σκέψη θα ανακαλύψει σίγουρα ότι στο τέλος θα πρέπει να αφήσει το μεγάλο Πνεύμα να δώσει τις απαντήσεις που ο ίδιος δεν μπορεί να δώσει στον εαυτό του. Οι εξυπνότεροι και γενναιότεροι Παπαλάνγκι το παραδέχονται αυτό. Παρ’ όλα αυτά οι περισσότεροι άρρωστοι της σκέψεις δεν εγκαταλείπουν αυτή τους την απόλαυση, και αυτός είναι ο λόγος που το να σκέφτεται οδηγεί τον άνθρωπο στη ζωή του τόσο συχνά σε πλάνες, όπως ακριβώς αν πήγαινε στη ζούγκλα όπου δεν υπάρχει ακόμη κανένα μονοπάτι.

Κάνουν λάθος στη σκέψη, και ξαφνικά οι αισθήσεις τους δεν μπορούν, όπως έχει συμβεί πραγματικά, να ξεχωρίσουν τον άνθρωπο από το ζώο. Ισχυρίζονται ότι ο άνθρωπος είναι ζώο, και το ζώο ανθρώπινο.

Γι’ αυτό κακό και ολέθριο είναι που όλες οι σκέψεις, αδιάφορο αν είναι καλές ή κακές, γράφονται σε λεπτά άσπρα χαλάκια. «Τυπώνονται» λέει ο Παπαλάνγκι. Αυτό σημαίνει: ό,τι σκέφτονται εκείνοι οι άρρωστοι το γράφει τώρα και μια μηχανή, που είναι πολύ μυστήρια και θαυματουργή, που έχει χίλια χέρια και την ισχυρή θέληση πολλών μεγάλων φυλάρχων. Όχι όμως μία μόνο ή δύο φορές, παρά αμέτρητες φορές, πάντα τις ίδιες σκέψεις.

Πολλά χαλάκια με σκέψεις δένονται μετά σε μάτσα – «βιβλία» τα ονομάζει ο Παπαλάνγκι – και στέλνονται σε όλα τα σημεία της μεγάλης χώρας. Σύντομα έχουν κολλήσει την αρρώστια όλοι όσοι αφομοιώνουν αυτές τις σκέψεις. Και τα καταβροχθίζουν αυτά τα χαλάκια με τις σκέψεις σαν τις γλυκές μπανάνες. Βρίσκονται σε κάθε καλύβα, γεμίζουν ολόκληρα μπαούλα, και νέοι και γέροι τα ροκανίζουν όπως οι αρουραίοι το ζαχαροκάλαμο.

Αυτός είναι και ο λόγος που λίγοι μόνο μπορούν ακόμη να σκέφτονται λογικά, να ‘χουν φυσικές σκέψεις όπως έχει ο κάθε ειλικρινής Σαμοανός. Με τον ίδιο τρόπο γεμίζουν και το κεφάλι των παιδιών με όσες σκέψεις χωράει μέσα. Πρέπει με το ζόρι να ροκανίζουν κάθε μέρα ορισμένη ποσότητα από χαλάκια με σκέψεις. Μόνο τα πιο υγιή αποδιώχνουν αυτές τις σκέψεις ή τις αφήνουν να γλιστράνε μέσα από το πνεύμα τους όπως μέσα από ένα δίχτυ.

Τα περισσότερα όμως παραφορτώνουν το κεφάλι τους με τόσο πολλές σκέψεις ώστε να μη μένει πια άλλος ελεύθερος χώρος μέσα και να μην μπαίνει κανένα φως πια. Αυτό το λένε: «μορφώνω το πνεύμα», και τη μόνιμη κατάσταση μιας τέτοιας σύγχυσης: «μόρφωση», η οποία είναι γενικά διαδεδομένη.

Μόρφωση σημαίνει: να γεμίζεις ξέχειλα το κεφάλι σου με γνώσεις. Ο μορφωμένος ξέρει το μήκος του φοινικόδεντρου, το βάρος της καρύδας, τα ονόματα όλων των μεγάλων φυλάρχων του και τις χρονολογίες των πολέμων τους. Γνωρίζει το μέγεθος του φεγγαριού, των άστρων και όλων των χωρών. Γνωρίζει κάθε ποτάμι με το όνομα, κάθε ζώο και κάθε φυτό.

Γνωρίζει τα πάντα, τα πάντα. Θέσε σε κάποιον μορφωμένο μια ερώτηση κι αυτός θα σου πετάξει την απάντηση πριν ακόμη κλείσεις το στόμα σου. Το κεφάλι του είναι πάντα γεμάτο με πυρομαχικά, είναι πάντα έτοιμο να πυροβολήσει. Ο κάθε Ευρωπαίος ξοδεύει τα ωραιότερα χρόνια της ζωής του για να κάνει το κεφάλι του έναν ταχύτατο σωλήνα της φωτιάς.

Όποιος θέλει να μείνει απέξω εξαναγκάζεται να μπει μέσα από τους άλλους. Κάθε Παπαλάνγκι πρέπει να γνωρίζει, πρέπει να σκέφτεται.

Το μόνο τώρα που θα μπορούσε να θεραπεύσει όλους αυτούς τους άρρωστους από σκέψη, δηλαδή η λησμονιά, το πέταμα των σκέψεων, δεν εφαρμόζεται· γι’ αυτό και τα καταφέρνουν μόνο ελάχιστοι. 

Οι περισσότεροι κουβαλάν ένα βάρος στα κεφάλια τους, έτσι που το σώμα τους να είναι κουρασμένο από το βαρύ φορτίο και να  γίνεται πριν της ώρας του αδύναμο και μαραμένο.

Πρέπει λοιπόν, αγαπητά μου αδέλφια, που δεν σκέφτεστε, μετά απ’ όλα όσα σας είπα εδώ, μεταφέροντας την καθαρή αλήθεια, να μιμηθούμε πραγματικά τον Παπαλάνγκι και να μάθουμε να σκεφτόμαστε σαν κι αυτόν; Εγώ λέω: όχι! Γιατί δεν πρέπει και δεν επιτρέπεται να κάνουμε τίποτα που δεν δυναμώνει το σώμα μας και δεν κάνει πιο χαρούμενες και πιο καλές τις αισθήσεις μας.

Πρέπει ν’ αποφύγουμε όλα όσα θέλουν να μας αφαιρέσουν τη χαρά της ζωής, όλα όσα συσκοτίζουν το πνεύμα μας και του αφαιρούν το λαμπερό φως, όλα όσα φέρνουν σε πόλεμο το κεφάλι μας με το κορμί μας.

Ο παπαλάνγκι μας αποδείχνει με τον εαυτό του ότι οι σκέψεις είναι μια βαριά αρρώστια και κατεβάζουν πολύ την αξία ενός ανθρώπου.

Παναγιώτης Ψαρρός

Ομοιοπαθητικός

Τηλ. 210 9919619 Κιν. 6974130244

(Τα νησιά Σαμόα τα επισκέφτηκα το 1974 – 1975)

Βιβλιογραφία

Ο Παπαλάνγκι

Έριχ Σόερμαν

Εκδόσεις: ύψιλον/βιβλία