Ομοιοπαθητική και αυτογνωσία - Άβυσσος η ψύχη του ανθρώπου λένε…

Κεφάλαιο 7

Άβυσσος η ψύχη του ανθρώπου λένε…

Άβυσσος η ψύχη του ανθρώπου λένε.  Άβυσσος η αγνωσία του ανθρώπου  λέω εγώ, για τα τόσα ψυχοφάρμακα που δίνονται και καταναλώνονται από αυτούς που κρίνουν ότι είναι κάποιοι ψυχικά άρρωστοι που εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις και αυτές αμφισβητήσιμες, οι υπόλοιποι θα μπορούσαν να αποφύγουν όλη αυτή την ταλαιπωρία και τις παρενέργειες των φαρμάκων αυτών που δίνονται για τους ψυχικά αρρώστους όπως τους λένε.

Αλήθεια γνωρίζει κάποιος από αυτούς τι είναι η ψυχή (βλέπε στο τέλος του άρθρου) και που με τόση ευκολία βάζουν την  ταμπέλα (ψυχικά άρρωστος); Είναι όμως έτσι ή έχουν πέσει θύματα μόνο και μόνο επειδή μίλησαν σε κάποιον ο οποίος θεωρείται ότι προασπίζεται την υγεία;

Οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν ποτέ προειδοποιηθεί για το ότι τα φάρμακα επιφέρουν αλλαγές στον  εγκέφαλο, (ή ακόμη χειρότερα, καταστρέφουν οριστικά ολόκληρες περιοχές του εγκεφάλου) γι’ αυτό και εμφανίζονται σχεδόν αναπόφευκτα κάποια στερητικά συμπτώματα. Το ίδιο λίγο γνώριζαν ότι αυτά τα συμπτώματα διαρκούν αρκετά και μπορούν να ερμηνευτούν ως «υποτροπή». 

Υπάρχουν ιστορίες τρόμου για το τι μπορεί να συμβεί (αν και όχι πάντα), όταν προσπαθεί ένας άνθρωπος να αφήσει τον εγκέφαλό του να επιστρέψει στη φυσιολογική του λειτουργία, αφού είχε βρεθεί για αρκετό χρονικό διάστημα υπό την επίδραση «θεραπευτικών» χημικών. Κατά κανόνα, αυτή η οδύνη ήταν δυστυχώς αναγκαία, για να γυρίσει η ψυχή, ο εαυτός και το ανθρώπινο πνεύμα – ο πυρήνας της ανθρώπινης φύσης – και πάλι πίσω.

Οι γιατροί καταπατούν συστηματικά τον όρκο του Ιπποκράτη. Ο Ιπποκράτης αναφέρει σαφώς ότι: δεν θα πρέπει να προκαλούμε βλάβη σε κανέναν. Δεν γνωρίζουν όλοι αυτοί που με τόση ευκολία συνταγογραφούν, τις παρενέργειες που προκαλούν αυτά τα ψυχοφάρμακα;  

«Δεν υπάρχει τυραννία τόσο μεγάλη, όσο αυτή που ασκείται για το καλό του θύματος». C. S. Lewis

Φυσικά, δεν ενθαρρύνω με αυτό το άρθρο να σταματήσουν να λαμβάνουν τα ψυχοφάρμακα που τους χορηγούνται, αλλά να επανεξετάσουν, ασθενείς και γιατροί αν αυτό που επιδιώκουμε είναι η νάρκωση του ασθενή και ο εφησυχασμός των οικογενειών τους ή το να μπορέσει ο κάθε ένας από αυτούς που έχει χαρακτηριστεί ψυχασθενής να απαλλαγεί από αυτά; Άλλωστε γνωρίζουμε εμείς οι ομοιοπαθητικοί και όχι μόνο, ότι οι περισσότεροι ασθενείς, αγωνίζονται να απαλλαγούν απ’ αυτά, γιατί αισθάνονται υπό την επήρειά τους να χάνει το νόημά του το υπόλοιπο της ζωής που τους απέμεινε μετά την ψυχιατρική παρέμβαση.

Αρκετοί από αυτούς σταματούν τα συνταγογραφημένα ψυχοφάρμακα, γιατί νιώθουν μέσα απ’ αυτά να χάνουν τον εαυτό τους και όχι να τον βρίσκουν.

Όλοι γνωρίζουμε ότι η καλύτερη μέθοδο είναι το να προλαβαίνουμε και όχι το να θεραπεύουμε κάτι που έχει πλέον συμβεί. Αλλά αν συνεργαστούμε όλοι μαζί υπάρχει η δυνατότητα της επαναφοράς του ασθενή χωρίς τα ψυχοφάρμακα με τις τόσες παρενέργειες και την ταλαιπωρία που υφίστανται.

Μια ανακεφαλαίωση σε αυτό που αποκαλούμε το τι σκεφτόμασταν, το τι έχουμε πράξει πριν την εκδήλωση οποιασδήποτε νόσου, μας βοηθά στο να αντιληφθούμε το γιατί έχουμε φτάσει έως εδώ και που εγώ το αποκαλώ αποτέλεσμα σύγκρουσης.

Σκεφτείτε ότι η πτώση μέχρι να γίνει η πρόσκρουση δεν παρουσιάζει κανένα πρόβλημα, όταν γίνει όμως η πρόσκρουση τότε έχουμε αποτέλεσμα. Και αυτό το αποτέλεσμα είναι αυτό που αποκαλούμε ασθένεια. Πάντα η ψυχή μας, μας,  προειδοποιεί να κάνουμε κάτι, αλλά ως συνήθως δεν την ακούμε.

Πόσοι αναγνωρίζουν ότι η νόσος είναι συχνά ο μόνος τρόπος που βρίσκει ένας άνθρωπος για να εκφράσει τη δυσφορία που του δημιουργεί η εξωτερική πίεση ή ακόμα ο μόνος τρόπος για να αποφύγει αυτή την πίεση;

Πόσοι από εμάς έχουν αντιληφθεί ότι όταν η ιατρική υπαινίσσεται ή και δηλώνει κατηγορηματικά ότι μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο ίαση, δηλαδή αποκατάσταση της υγείας τότε τον εξαπατά λιγότερο ή περισσότερο δόλια και είναι ανέντιμη και επικίνδυνη;

Πόσοι γνωρίζουν αυτό που λέγεται Ομοιόσταση – ισορροπία και που είναι το σύνολο των διαδικασιών οι οποίες ως σκοπό έχουν την διατήρηση των εσωτερικών συνθηκών του οργανισμού σταθερών παρά των μεταβολών των εξωτερικών συνθηκών και όταν είμαστε σε ισορροπία αδυνατούν οι οποιοδήποτε μεταβολές να μας επηρεάσουν;

Η κ. Άννα Εμμανουηλίδου από το βιβλίο (Βγαίνοντας από τα ψυχοφάρμακα) αναφέρει στον πρόλογο: Έχουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο με ιστορίες. Ιστορίες ανθρώπων. Αυτές οι ιστορίες υπερβαίνουν σε δύναμη χιλιάδες επιστημονικά ή ψευδοεπιστημονικά κείμενα πάνω στο θέμα των ψυχοφαρμάκων, για έναν απλό λόγο: είναι ιστορίες ανθρώπων, γραμμένες απ’ αυτούς που τις έζησαν και τις έκαναν ζωές τους.

«Βγαίνοντας από τα ψυχοφάρμακα» οι άνθρωποι αυτοί βγάζουν από μια σειρά ψευδαισθησιακών κατασκευών και βολικών άλλοθι όλους εμάς: τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, τα μέλη των οικογενειών τους, την ευρύτερη κοινωνία. Αυτές οι κατασκευές-άλλοθι έχουν ονόματα κοινά, συνηθισμένα, που χρησιμοποιούνται δίχως περίσκεψη σε όλους τους χώρους που κάνουν πράξη την ψυχοκοινωνική φροντίδα, λιγότερο ή περισσότερο ψυχιατρικά χρωματισμένους: το ανίατο της ψυχικής νόσου, η ανάγκη ισοβιότητας της χρήσης ψυχοφαρμάκων, η πεποίθηση ότι όποιος παίρνει τα φάρμακά του «είναι καλά» και «ξαναρρωσταίνει, αν τα κόψει», η βεβαιότητα ότι τα ψυχοφάρμακα είναι μονόδρομος μετά την εμφάνιση μιας ψυχικής κρίσης.

Οι ιστορίες αυτές λένε καινούργια πράγματα και αυτό όχι από τη σκοπιά μιας ακαδημαϊκής αντιψυχιατρικής κριτικής, αλλά πιστοποιώντας με το παράδειγμά τους το εφικτό εναλλακτικών πρακτικών. Οι εμπειρίες που περιγράφονται δίνουν εύλογες και συνταρακτικές απαντήσεις σε κοινότοπα ερωτήματα που κυκλοφορούν στη συζήτηση περί «ψυχικής αρρώστιας», όπως το γιατί οι ψυχιατρικοί ασθενείς δεν θέλουν τα φάρμακά τους, γιατί αγωνίζονται με τέτοιο πάθος να απαλλαγούν απ’ αυτά, γιατί αυτοκτονούν υπό την επήρειά τους, γιατί εκφράζουν τέτοια απόγνωση στη συνάντηση με το επίσημο σύστημα ψυχικής υγείας.

Οι απαντήσεις αυτές δεν αναπαράγουν το μοντέλο της νόσου, αλλά το ανατρέπουν στη ρίζα του: οι ψυχιατρικοί ασθενείς, μας λένε οι άνθρωποι που γράφουν, τουλάχιστον αυτοί που θέλουν να κόψουν ή αρνούνται να πάρουν ψυχοφάρμακα, δεν κάνουν ότι κάνουν, δεν λένε ότι λένε γιατί είναι άρρωστοι, αλλά γιατί ακριβώς δεν είναι.

Αυτοκτονούν, για να γλιτώσουν από το βασανιστήριο μιας διαρκούς και αμέτοχης ζωής σε κατάσταση σωματικού ράκους. Απελπίζονται, και γίνονται επιθετικοί ή αποσύρονται από την επικοινωνία, γιατί το σύστημα ψυχικής υγείας και η κοινωνία, όλοι εμείς, δεν τους ακούμε και δεν τους παίρνουμε σοβαρά, όταν προσπαθούν να μας επικοινωνήσουν αυτές τις αλήθειες. Είναι έτσι κι αλλιώς ακυρωμένοι από τη στιγμή της διάγνωσης και μετά, σαν εξουδετερωμένοι μέσα από μια συμβολική κίνηση συλλογικής συνεργίας όλων ημών.

Το βιβλίο αυτό έχει μια σειρά από ιδιαιτερότητες, που το καθιστούν μοναδικό στο είδος του. Οι προσωπικές μαρτυρίες με αυτή τη συνταρακτική τους δύναμη είναι το ένα στοιχείο.

Η δεύτερη ιδιαιτερότητα είναι ότι ο εμπνευστής και επιμελητής του πρωτότυπου, ο Πέτερ Λέμαν, έθεσε τη λύδια λίθο του βιβλίου όχι στην άρνηση και την κριτική της παραδοσιακής ψυχιατρικής φαρμακοθεραπείας, αλλά στην κοινοποίηση μιας άλλης, εναλλακτικής, υπαρκτής πραγματικότητας.

Έτσι, αρνήθηκε να σπαταλήσει γι’ άλλη μια φορά ενέργεια στο να επενδύσει σε μια άρνηση και επένδυσε σε μια θέση, βάζοντας τη συζήτηση σε μια άλλη βάση: τη βάση τού τι κάνουμε τώρα, που το Άλλο είναι εφικτό και ήδη εδώ. Αν υπάρχουν τόσοι άνθρωποι, που ζουν εδώ και χρόνια υγιείς χωρίς ψυχοφάρμακα, ενώ ανήκαν στο πλήθος αυτών που είχαν προγραμματιστεί σε ισόβια χρήση, ποια είναι η θέση μας απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους, που το διεκδικούν;

Μπορούμε να συνεχίσουμε να μιλάμε για το ανέφικτο της ίασης χωρίς τη χρόνια χρήση χημικών ουσιών;

Μπορούμε να συνεχίσουμε να απαξιώνουμε τη διεκδίκησή τους, θεωρώντας την «ευσεβή πόθο», δυστυχώς χωρίς πραγματικό αντίκρισμα; Μπορούμε να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε την τραγικά ατεκμηρίωτη κοινοτυπία της «έλλειψης νοσο-ενσυναίσθησης»; Μπορούμε να συνεχίσουμε να μην τους ακούμε;

Το βιβλίο θέλει να είναι ταυτόχρονα εμπνευστής και εργαλείο, για όσους ήδη βρίσκονται κοντά στην απόφαση να δοκιμάσουν «και αλλιώς» – είτε αυτοί βρίσκονται από την πλευρά αυτών που κάνουν οι ίδιοι χρήση ψυχοφαρμάκων, είτε από την πλευρά όσων βρίσκονται με διάφορες ιδιότητες δίπλα τους ή απέναντί τους. Θέλει να συμβάλει πρακτικά στην οικοδόμηση νέων εκδοχών – κι αυτό αποτελεί άλλον έναν νεωτερισμό ανάμεσα στους άλλους. Και ως εργαλείο, θέλει να μεταφέρει σαφώς και κατανοητά πρακτικές πληροφορίες, οι οποίες σπάνια φτάνουν στο κοινό, συμβάλλοντας έτσι ενεργητικά στη άρση της άγνοιας και της παραπληροφόρησης.

Έτσι, διαβάζουμε σ’ αυτό: τον τρόπο που δρουν βιοχημικά τα ψυχοφάρμακα, ότι η απότομη διακοπή τους μπορεί να οδηγήσει σε ψυχωσικόμορφες εμπειρίες που δεν έχουν να κάνουν με την αρχική «νόσο», αλλά με τη βιοχημική εξάρτηση του ατόμου απ’ αυτά βλέπουμε πώς μπορεί να οργανωθεί στην πράξη μια σταδιακή διακοπή και μπορούμε να βρούμε συγκεκριμένα σε μια πλήρη λίστα τα φάρμακα και τα ονόματά τους στην ελληνική αγορά.

Κατά αντίστοιχο τρόπο βρίσκουμε συγκεκριμένες αναφορές με βιβλιογραφία για εναλλακτικές [προς τη χημική φαρμακοθεραπεία] μεθόδους υποστήριξης ανθρώπων στη διαδικασία διακοπής των ψυχοφαρμάκων: φυτοθεραπεία, βελονισμός, θρησκευτική πίστη, ορθομοριακή ιατρική, πολιτική στράτευση, τέχνη, ομοιοπαθητική, ομάδες αυτοβοήθειας, αθλητικές δραστηριότητες, ψυχοθεραπεία και μια σειρά ακόμα από πρακτικές που βοήθησαν τους συγγραφείς του βιβλίου να επιτύχουν το στόχο τους, αναφέρονται η μια δίπλα στην άλλη χωρίς αξιολογήσεις, χωρίς ιεραρχήσεις, χωρίς σχολιασμό, με όλο τον σεβασμό που ταιριάζει στους ανθρώπους που τις αξιοποίησαν για να αλλάξουν τη ζωή τους.

Μ’ αυτό τον τρόπο «πέφτουν στο τραπέζι ιδέες» για τον αναγνώστη, ιδέες που δεν καθοδηγούν, δεν περιορίζουν, δεν αφορίζουν, αλλά ανοίγουν την παλέτα των εκδοχών και ερεθίζουν τη σκέψη και τη δημιουργικότητά του, για την κατασκευή νέων αποτελεσματικών προσωπικών και συλλογικών πραγματικοτήτων.

Μ’ αυτό τον τρόπο ανοίγει άλλη μια ουσιαστική συζήτηση, αυτή τη φορά για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όσον αφορά στον κοινωνικό και επαγγελματικό τους ρόλο. Αντιμέτωποι με την πραγματικότητα που περιγράφει το βιβλίο, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα απόφαση και μαζί μπρος σε μια νέα δυνατότητα: μπορούμε ακόμα μετά την ανάγνωση αυτών των ιστοριών, να «πείθουμε» ή να πειθαναγκάζουμε ανθρώπους να απαρνηθούν τα συναισθήματα και τις γνώσεις τους γι’ αυτό που τους συμβαίνει, προφασιζόμενοι κάποιες επιστημονικοφανείς νοητικές κατασκευές;

Θα αναλάβουμε την ευθύνη της υποστήριξης ανθρώπων που θέλουν να βγουν από την πεπατημένη οδό, υποστηρίζοντας έτσι και τον εαυτό μας σε ένα νέο όραμα προσωπικής ανάπτυξης; Τι μήνυμα έχουμε να μοιραστούμε με τις οικογένειες των ανθρώπων που επιλέγουν μια ζωή χωρίς ψυχοφάρμακα;

Ένα μήνυμα φόβου και ηττοπάθειας, ελέγχου και εκβιασμού, ή ένα μήνυμα εμπιστοσύνης στον άνθρωπο και τις δυνάμεις του;

Μ’ αυτό τον τρόπο ανοίγει άλλη μια ουσιαστική συζήτηση, αυτή τη φορά για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, όσον αφορά στον κοινωνικό και επαγγελματικό τους ρόλο. Αντιμέτωποι με την πραγματικότητα που περιγράφει το βιβλίο, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα απόφαση και μαζί μπρος σε μια νέα δυνατότητα: μπορούμε ακόμα μετά την ανάγνωση αυτών των ιστοριών, να «πείθουμε» ή να πειθαναγκάζουμε ανθρώπους να απαρνηθούν τα συναισθήματα και τις γνώσεις τους γι’ αυτό που τους συμβαίνει, προφασιζόμενοι κάποιες επιστημονικοφανείς νοητικές κατασκευές;

Θα αναλάβουμε την ευθύνη της υποστήριξης ανθρώπων που θέλουν να βγουν από την πεπατημένη οδό, υποστηρίζοντας έτσι και τον εαυτό μας σε ένα νέο όραμα προσωπικής ανάπτυξης; Τι μήνυμα έχουμε να μοιραστούμε με τις οικογένειες των ανθρώπων που επιλέγουν μια ζωή χωρίς ψυχοφάρμακα; Ένα μήνυμα φόβου και ηττοπάθειας, ελέγχου και εκβιασμού, ή ένα μήνυμα εμπιστοσύνης στον άνθρωπο και τις δυνάμεις του;

Στην ελληνική έκδοση συμμετέχουν και δύο κείμενα Ελλήνων, ενός γιατρού και μιας μητέρας παιδιού, που ανέλαβε την ευθύνη της διακοπής για το ανήλικο παιδί της. Στην προσπάθεια αναζήτησης και άλλων ανθρώπων που θα ήθελαν να γράψουν για την εμπειρία τους βρεθήκαμε μπροστά σε δύο πραγματικότητες, τη μία αναμενόμενη και την άλλη λιγότερο αναμενόμενη.

Λιγότερα αναμενόμενη και ιδιαίτερα αισιόδοξη ας θεωρηθεί η διαπίστωση ότι και στην Ελλάδα βρέθηκαν πράγματι άνθρωποι που έχουν από χρόνια σταματήσει ισχυρές ψυχοφαρμακευτικές αγωγές και ζουν υγιείς και ικανοποιημένοι σε διάρκεια χωρίς αυτές. Την τελευταία στιγμή, ωστόσο, ακύρωσαν την απόφασή τους να γράψουν την εμπειρία τους, από επιφυλακτικότητα και φόβο για το τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό κοινωνικά στον τόπο μας, τόσο για τους ίδιους, όσο και για άλλους στη θέση τους.

Αυτή η –απόλυτα κατανοητή– στάση ας θεωρηθεί ενδεικτική του κοινωνικού κλίματος στην Ελλάδα του 2008 σε σχέση με την ψυχιατρική αντιμετώπιση του ψυχικού πόνου. Μπορεί ωστόσο κανείς να υποθέσει ότι σε μια πιθανή επόμενη διεύρυνση του βιβλίου οι ελληνικές συμμετοχές θα είναι περισσότερες.

Ο Πέτερ Λέμαν τολμά με την ομάδα των συγγραφέων αυτού του βιβλίου μια μετωπική σύγκρουση με την παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία και την κλασική ψυχιατρική με την ευθύτητα και το θάρρος αυτών που δεν έχουν τίποτα να χάσουν.

Μέσα από την πρότασή τους η εικόνα ενός κόσμου αδυναμίας, ηττοπάθειας, αδιεξόδων και κατεστραμμένων υπό το καθεστώς βίας ανθρώπων, αντικαθίσταται από αυτήν ενός κόσμου ρεαλιστικών δυνατοτήτων, εμπιστοσύνης, δύναμης και αλληλεγγύης, όπου οι ψυχικές κρίσεις των ανθρώπων, αντί να απαξιωθούν σε νοσολογικές κατασκευές, παίρνουν εξελικτικό νόημα και οι σχέσεις αποκτούν δύναμη στην οικοδόμηση (και όχι στην καταστροφή) ανθρώπινων πεπρωμένων.

Αυτό ισχύει όχι μόνο γι’ αυτούς που αγωνίζονται να ξαναποκτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους, που τους αφαιρέθηκε με βία, αλλά και για όλους τους άλλους, που δεν θέλουν (πια) να είναι βιαστές.

Για τη δεύτερη έκδοση

Στην εισαγωγή σ’ αυτή τη δεύτερη έκδοση αναφέρονται διάφορα προβλήματα που μπορούν να ανακύψουν κατά τη διαδικασία της διακοπής ψυχιατρικών ψυχοφαρμάκων, και στο συνοπτικό κεφάλαιο στο τέλος του βιβλίου αναλύω ειδικά θέματα σχετικά με αυτή τη διακοπή, μεταξύ των οποίων και το ερώτημα πώς μπορεί κανείς να διακόψει συνδυασμούς σκευασμάτων.

Πολλοί άνθρωποι με ρωτούν συνεχώς πού μπορούν να βρουν ψυχιάτρους που να τους βοηθήσουν στη διακοπή. Από τη μια πλευρά υπάρχει η ανάγκη και από την άλλη η άρνηση για παροχή βοήθειας από την πλευρά των γιατρών. Πιθανότατα μεγάλο ρόλο παίζουν οικονομικοί παράγοντες.

Γιατί, αντίθετα με τις ψυχιατρικές διαγνώσεις, ακόμα δεν υπάρχει η διάγνωση «εξάρτηση από βενζοδιαζεπίνες» ή «εξάρτηση από νευροληπτικά» ή «εξάρτηση από αντικαταθλιπτικά», κι έτσι οι γιατροί δεν μπορούν να ζητήσουν πληρωμή από τα ταμεία υγείας γι’ αυτή την παροχή, τουλάχιστον όχι ευθέως. Από τη μια μπορεί κανείς να θυμώσει – αλλά τι θα πρόσφερε σε κάποιον ενδιαφερόμενο το να πέσει στα χέρια ενός άπειρου σε θέματα διακοπής, απρόθυμου γιατρού;

Ποιος θα πήγαινε το αυτοκίνητό του σε ένα συνεργείο από το οποίο δεν βγήκε ακόμα κανένα σωστά επιδιορθωμένο αυτοκίνητο;

Πολλοί ενδιαφερόμενοι είναι πεπεισμένοι ότι για τη διακοπή χρειάζονται οπωσδήποτε τη συναίνεση ενός γιατρού.

Ωστόσο δεν παίζει στην πράξη κανέναν ρόλο το αν κάποιος διακόψει τα ψυχοφάρμακα με ή χωρίς ιατρική υποστήριξη.

Όποιος το κάνει ενάντια στην ιατρική άποψη έχει τις ίδιες πιθανότητες επιτυχίας όπως και αυτός του οποίου την απόφαση υποστηρίζει κάποιος γιατρός. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της έρευνας που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος «Coping with Coming Off» (Πρόγραμμα για τη διερεύνηση της αντιμετώπισης στη διαδικασία της διακοπής) στην Αγγλία και στην Ουαλία.

Με χρηματοδότηση του βρετανικού Υπουργείου Υγείας μια ομάδα ερευνητών, με ψυχιατρική εμπειρία οι ίδιοι, διεξήγαγαν μεταξύ 2003 και 2004 250 συνεντεύξεις για την κοινωνική οργάνωση MIND, για να ερευνήσουν τις εμπειρίες ανθρώπων που είχαν σταματήσει τα ψυχοφάρμακα.

Ως βοηθητικές μεταβλητές προέκυψαν η συμπαράσταση συμβούλων και ομάδων αυτοβοήθειας, συμπληρωματική ψυχοθεραπεία, αμοιβαία υποστήριξη με άλλους ανθρώπους, πληροφορίες από το διαδίκτυο ή βιβλία, δραστηριότητες όπως χαλάρωση, διαλογισμός ή κίνηση. Διαπιστώθηκε ότι οι γιατροί δεν μπορούσαν να προβλέψουν αξιόπιστα ποιοι ασθενείς θα ήταν σε θέση και ποιοι όχι να διακόψουν με επιτυχία.

Αυτή η επαγγελματική ομάδα χαρακτηρίστηκε από την έρευνα ως η λιγότερο βοηθητική κατά τη διαδικασία της διακοπής (Read, 2005, Wallcraft, 2007). Ως συνέπεια αυτής της έρευνας η MIND άλλαξε τη «γραμμή» της. Ενώ στο παρελθόν συμβούλευε –όσο μπορεί αυτό να θεωρηθεί συμβουλή– να διακόπτονται τα ψυχοφάρμακα μόνο με συμφωνία γιατρού, σήμερα παραπέμπει στη διαφθορά των γιατρών από τις φαρμακευτικές εταιρείες (Darton, 2005, σ. 5) και συμβουλεύει τους ενδιαφερόμενους να ενημερώνονται όσο το δυνατόν καλύτερα (Read, 2005).

Όπως δείχνει μια έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας στις Η.Π.Α. το 2006, τα τέσσερα τέταρτα όλων των ανθρώπων στους οποίους χορηγούνται κάθε είδους νευροληπτικά, κάποια στιγμή τα σταματούν – γιατί απλά δεν τους προσφέρουν κάποια βελτίωση της κατάστασής τους ή γιατί οι ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι αφόρητες (McEvoy κ.ά., 2006, Stroup κ.ά., 2006). Αυτή η πρακτική συμφωνεί με τη θεωρητική –αν και ανεφάρμοστη– γνώση των γιατρών, οι οποίοι από καιρό αναγνώρισαν ότι συχνά είναι αναγκαία η διακοπή των χορηγούμενων ψυχοφαρμάκων.

Ήδη το 1979, στην 75η επέτειο της ίδρυσης της ψυχιατρικής πανεπιστημιακής κλινικής του Μονάχου, ο απόλυτος εκπρόσωπος της κλασικής ψυχιατρικής Fritz Freyhan παραδέχτηκε:

«Στη δεκαετία του 1950 ο ψυχίατρος που είχε εμπειρία με ψυχοφάρμακα έπρεπε να κάνει τα πάντα για να πείσει τους συναδέλφους τους για τα πλεονεκτήματα της θεραπείας με ψυχοφάρμακα. Τα τελευταία χρόνια έχει φτάσει όμως το σημείο στο οποίο ο έμπειρος φαρμακολογικά ψυχίατρος μπορεί να δώσει τη μεγαλύτερη δυνατή ανακούφιση στους ασθενείς του διατάσσοντας τη διακοπή όλων των αντιθεραπευτικών φαρμακοθεραπειών.» (1983, σ. 71)

Πέτερ Λέμαν

4. Μαρτίου 2013

Ψυχή

Τέταρτη δύναμη στον άνθρωπο η καθαρή συνείδησή του, η ψυχή του. Λογική λέει, υποσυνείδητο γράφει, ασυνείδητο μεταφέρει, ψυχή πραγματοποιεί. Λέει, γράφει, μεταφέρει, απαντά ναι. Το όνομα της τέταρτης δύναμης, της ψυχής, ανέκφραστο ή τέλειο ναι.

Αυτό το ανέκφραστο ''ναι'' είναι ένα από τα υψηλά μεγαλεία της ψυχής. Συνήθως ασύλληπτο για τις διαστάσεις των λογικών των περισσότερων ανθρώπων. Ανέκφραστο ναι, το ύψος και η ομορφιά της ψυχής. Αυτό το ναι της ψυχής που φτάνει, σχεδόν πάντα, να είναι ναι χωρίς όρια απέναντι στις δυνάμεις της, αποδεικνύει τη βασιλικότητα της ψυχής έναντι των δυνάμεων της, αλλά και της επιτρέπει να κρατά έτσι δοτικά τη θεία της φύση.

Αυτό το υπερβατικό ναι της ψυχής μπέρδεψε μέσα στους αιώνες πλήθη ανθρώπων, προσπαθώντας να γνωρίσουν το μυστήριο της ύπαρξής του. Κι αν αυτό το υπέροχο ναι της ψυχής μπέρδεψε πλήθη ανθρώπων, αυτό δεν σημαίνει πως φταίει αυτή, η ψυχή.

Όλες μας οι δυνάμεις από πλήθος λόγων ή αιτιών μπορούν να γίνουν πηγές δυστυχίας και άσπονδοι εχθροί της ψυχής. Όμως η ψυχή ουδέποτε γίνεται βάρος στις δυνάμεις της.

Αλλά και όλες οι δυνάμεις μπορούν να γίνουν πηγές ευτυχίας, πόδες που σηκώνουν την ψυχή στην ανώτερη έκφραση του θείου της μεγαλείου και εφόσον αυτό συμβεί, η ψυχή αντανακλά σε όλες τις δυνάμεις και στους χώρους τους τη λάμψη, την ωραιότητα, το απέραντο μεγαλείο, το άρωμά της, με αποτέλεσμα να γίνεται ο άνθρωπος ωραίο, ευγενικό ανθρώπινο ον.   

Όλα ''τα του ανθρώπου'' αντανακλούνται μέσα στον πυρήνα της ψυχής του. Και αυτή η ψυχή απαντά πάντα ανέκφραστα, τέλεια, ναι.

Αν αυτά που αντανακλά είναι φως, χαρά, αγάπη, συμπάθεια, ευγένεια, αθωότητα, η ψυχή απαντά ναι, σου στέλνει πίσω το φως γεμάτο με δύναμη ψυχής, γεμάτο ζωή, γεμάτο ενεργό δύναμη. Ενώνει το φως της με το φως σου. Και από αυτή τη συνεργασία κερδίζουν και οι δυνάμεις και η ψυχή.

Αν τώρα αυτά που αντανακλά είναι σκοτάδι, απαισιοδοξία, μικρότητα, θυμοί, κρίσεις, θολές σκέψεις, κραυγές, η ψυχή απαντά ναι. Σου στέλνει πίσω το σκοτάδι γεμάτο με δύναμη ψυχής, γεμάτο ζωή πνιγμένη στο σκοτάδι σου, γεμάτο ενεργό δύναμη. Προσαρμοσμένη η δύναμη της ψυχής έρχεται σε σένα γεμάτη με το σκοτάδι σου. Και από αυτή τη συνεργασία χάνουν και οι δυνάμεις, χάνει και η ψυχή. Και παρότι η ψυχή δύναται να αρνηθεί, εντούτοις απαντά ναι διατηρώντας το μεγαλείο της θείας της φύσης.

Γνωρίζω πως όλες εκείνες τις φορές που η ψυχή φαίνεται πως δεν δίνει το ναι στις δυνάμεις της, είναι γιατί το ναι της είναι ακριβώς όσο οι δυνάμεις το εννοούν, όσο οι δυνάμεις το βιώνουν, όσο το πιστεύουν, όσο το θέλουν μέσα στον κόσμο των προθέσεών τους και ούτω καθ' εξής.

Το ναι της ψυχής επεκτείνεται και στα αντίθετά τους που ενδεχομένως υπάρχουν μέσα τους, αφού σε όλους μας είναι γνωστό το ναι μας να εμπεριέχει μέσα του και  όχι και το όχι μας να εμπεριέχει μέσα του και το ναι.

Η ψυχή κενώνει τον εαυτό της μέσα στις δυνάμεις της δίνοντάς του έτσι τη συνειδητότητα του εαυτού τους και των πράξεών τους και της ποιότητας που διέπονται.  

Αυτό το απέραντο μεγαλειώδες ναι της ψυχής και η επίγνωση της όλης λειτουργίας του δίνεται πάντα μόνο σε αυτούς τους ανθρώπους που πρόκειται να λειτουργήσουν τις γνώσεις αυτές σε θείο, πρέπον, ανώτερο σκοπό, προς όφελος της πνευματικής αναγέννησης της ανθρωπότητας και που δεν έχουν μέσα τους το παραμικρό ίχνος να κυριαρχήσουν με οποιαδήποτε μορφή εξουσίας πάνω στον άνθρωπο.

Και αλλιώς. Η ψυχή ουδέποτε δίνει την επίγνωση του ''άριστου ναι'' της όταν βλέπει εσωτερικές προθέσεις μολυσμένες, ιδιαίτερα προς τον άνθρωπο.

Ας έχουν υπόψη τους, αυτοί που ασχολούνται με την παροχή βοήθειας ότι αυτό που είναι σοβαρό πρόβλημα για τον άλλον, μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνα σοβαρό για μας.

Έτσι το ''ανέκφραστο ναι'' έχει δοθεί από την ψυχή, σε συνεργασία με τη δημιουργό υψηλή δύναμη, Πνεύμα του θεού, στη λογική υπόσταση επιλεγμένων ανθρώπων για να μπορέσουν να σταθούν και να μεταφέρουν, να φερθούν και να πράξουν για έναν και μόνο σκοπό, την πνευματική γέννηση του ανθρώπινου όντος, ώστε να φέρουν τον εσωτερικό μας άνθρωπο στο ύψος της αγιότητας του αγαθού θεού. Ή αλλιώς, την τελειοποίηση του ανθρώπου στην αγάπη χωρίς όρια.

Κάποτε ο Χριστός είπε σ' έναν άνθρωπο: Πρόσεχε αυτό. Κανείς δεν δύναται να έχει μυστικά ή να πράξει μυστικά από την ψυχή του.

Οι δυνάμεις υπάρχουν μέσα στο χώρο, στη δύναμη της ψυχής. Και η ψυχή υπάρχει μέσα στους χώρους, στη δύναμη των δυνάμεων της.

Μια από τις δυνάμεις της ψυχής είναι και το σαρκίο, το σώμα, το οποίο υπάρχει μέσα στην ψυχή και η ψυχή μέσα σε αυτό, τουλάχιστον για όσο υπάρχουμε εδώ στον κόσμο των αισθήσεων.

Και παρότι τα πεδία των δυνάμεων βρίσκονται συγκεντρωμένα σε έναν χώρο, δύνανται να βιώνουν σαν ξένα και σαν άγνωστα μεταξύ τους, υπάρχοντας και ζώντας μέσα σε πλήρη ασυμφωνία. Όμως, δύνανται και να φτάσουν οι δυνάμεις σε αγαπητική ένωση, γινόμενες ένα, υπάρχοντας μέσα σε πλήρη συμφωνία και αρμονία.

Για τους ανθρώπους που υπάρχουν και ζουν μέσα στην πλήρη ασυμφωνία των δυνάμεών τους, λέμε αυτών η ψυχή δεν είναι στο σώμα τους. Ενώ για τους ανθρώπους που υπάρχουν σε πλήρη συμφωνία και αρμονία λέμε: ''αυτοί γνώρισαν την ψυχή τους στο σώμα τους''. Μέσα από το σώμα δύναται ο κάθε άνθρωπος να γνωρίσει πλήθος πραγμάτων και εκφράσεων από το εσωτερικό πλούτο και τις δυνάμεις της ψυχής, αφού μεγάλο μέρος από τη λάμψη της ψυχής του κάθε ανθρώπου καθρεπτίζεται επάνω στο σώμα του.

Η ψυχή του ανθρώπου είναι η απέραντη δύναμη ζωής, το όντως αληθινό ναι του, είναι η μεγάλη του δόξα.

Η ψυχή του κάθε ανθρώπου είναι η δόξα του και όλη του η ζωή. Κάθε τι που κάνεις αντανακλά πάνω στην καθαρή σου συνείδηση, την ψυχή, και ανάλογα με το τι κάνεις ή την ανεβάζεις, την εξυψώνεις, την ενισχύεις, αυξάνεις τη δύναμή της επεκτείνοντας έτσι το άπειρό της ή την κατεβάζεις, τη μειώνεις, ελαττώνεις τη δύναμή της και είναι δυνατόν να φτάσεις στο τραγικό λάθος από απέραντη δύναμη ζωής να την κάνεις σκιά και θάνατο.

Ο άνθρωπος διέπεται από την ουσία των ενεργειών του και υπάρχει μέσα σ' αυτήν. Οι ενέργειες αυτές μεταφέρονται μέσω του ασυνειδήτου στην καθαρή του συνείδηση, την ψυχή του. Η ψυχή στέλνει πίσω ακριβώς όσες ενέργειες έλαβε, ποτισμένες με τη δύναμη, το ναι της ζωής.

Οτιδήποτε κι αν ζει ο άνθρωπος αντανακλά αυτόματα πάνω στον πυρήνα της ψυχής του, είτε θετικά είτε αρνητικά.

Αυτό που επιστρέφει είναι οι ενέργειές του ποτισμένες με δύναμη, που έρχονται στο σώμα του και σε όλες του τις δυνάμεις, στην ομοιοπαθητική αυτό το ονομάζουμε ζωτική δύναμη. Κατ' εμέ είναι δύναμη από την ψυχή ποτισμένη με το ''ναι'', ώστε να συμβεί αυτό που επιθυμεί, αυτό που όρισε, αυτό που θέλει.

Οι ενέργειες που στέλνει ο άνθρωπος στην ψυχή μπορεί να αλλάζουν. Η ψυχή απαντά ανέκφραστα, τέλεια το ''ναι'', τη δύναμη της ζωής. Έτσι ένας θλιπτικός, πικρόχολος, νευρικός, αγχωτικός, δειλός άνθρωπος εκπέμπει, στέλνει αρνητική ενέργεια προς την ψυχή του.

Ίσως τώρα να μου πείτε πως αυτές τις αρνητικές ενέργειες τις έβγαλε ο άνθρωπος κάτω από την αγανάκτησή του. Είτε γιατί αδικήθηκε είτε γιατί τον πίεσαν υπερβολικά οι συνθήκες είτε γιατί παρασύρθηκε και για πολλούς ίσως άλλους δικαιολογημένους λόγους. 

Μη μας κάνει όμως καθόλου εντύπωση αυτό που τώρα θα πω. Καμιά δικαιολογία δεν απαλλάσσει τον άνθρωπο για την ποιότητα των ενεργειών που βγάζει απέναντι στην ψυχή του, η οποία του στέλνει όλη του την ενέργεια σε όλους τους χώρους της ύπαρξής του, ίδια σε ουσία με τις ενέργειές του.

Και αυτό το κάνει η ψυχή με απώτερο σκοπό να έρθουν σε επίγνωση όλες της οι δυνάμεις σχετικά με τον εαυτό τους.

Ένας χαρούμενος, ήρεμος, πράος, ευγνώμων, φιλικός άνθρωπος στέλνει και εκπέμπει ενέργεια προς την ψυχή του γλυκιά, θετική, απαλή. Η ψυχή απαντά ναι, στέλνει πίσω την ενέργεια γεμάτη με δύναμη ζωής. Και ο μεν ένας και ο δε άλλος εισπράττουν ζωτική δύναμη την ίδια την ενέργειά τους, η οποία επιστρέφει πίσω ποτισμένη με τη δύναμη της θέλησής τους από την ψυχή.

Ζωτική δύναμη είναι το εντολοποιημένο ψυχικό υγρό, η εντελοποιημένη ενέργειά μας που επιστρέφει με το ναι της ψυχής. Ζωτική δύναμη είναι το αποτέλεσμα που εισπράττουν και οι δυνάμεις και η ψυχή από τον τρόπο συνύπαρξής τους.

Κάθε λειτουργία του υλικού και του πνευματικού σώματος τροφοδοτείται ασταμάτητα από την ψυχή, από το ναι της ζωής, με ζωτική δύναμη, η οποία έρχεται με την ίδια ποιότητα των ορισμών που έχουν μέσα τους οι ενέργειες του ανθρώπου.

Ο Σαμουήλ Χάνεμανν (ιδρυτής της ομοιοπαθητικής) αναφέρει στο ΟΡΓΑΝΟΝ της Θεραπευτικής Τέχνης στον 9 και 10 αφορισμό: «Στον άνθρωπο σε υγιή κατάσταση κυριαρχεί απεριόριστα η πνευματοειδής ζωτική δύναμη που σαν δύναμη, ζωογονεί το υλικό σώμα (οργανισμό) και κρατά όλα τα μέρη του σε αξιοθαύμαστη αρμονική λειτουργία ζωής σε συναισθήματα και δραστηριότητες έτσι, ώστε το ενυπάρχον συνετό πνεύμα μας μπορεί να χρησιμοποιεί ελεύθερα αυτό το ζωντανό υγιές όργανο για τον υψηλό σκοπό της ύπαρξής μας.

Ο υλικός οργανισμός χωρίς ζωτική δύναμη δεν είναι σε θέση να αισθάνεται, να λειτουργεί και να αυτοσυντηρείται. (Είναι νεκρός και υποκείμενος μόνο στη δύναμη του φυσικού εξωτερικού κόσμου, σαπίζει και διαλύεται στα χημικά του συστατικά). Μόνο το άυλο ον (η ζωτική αρχή ή ζωτική δύναμη) που ζωογονεί τον υγιή ή ασθενή υλικό οργανισμό, δίνει όλες τις αισθήσεις και πραγματοποιεί τις ζωτικές λειτουργίες τους.»

Ο κάθε άνθρωπος που θα γνώριζε να δημιουργεί κατάλληλη ζωτική δύναμη θα θεραπευόταν με τη ζωτική δύναμη της ψυχής από πλήθος ασθενειών οι οποίες για τα δεδομένα των περισσότερων λογικών ή και της επιστήμης θεωρούνται αθεράπευτες.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, μη γνωρίζοντας τον τρόπο που λειτουργούν οι δυνάμεις τους, καθώς και από κακό, λανθασμένο ή στρεβλό τρόπο ζωής, εκπέμπουν ενέργειες αρνητικές προς την ψυχή τους με αποτέλεσμα να εισπράττουν ζωτική δύναμη ακατάλληλη για θεραπεία. Παίρνουν τις ενέργειες τους πίσω φορτισμένες με το ναι της ψυχής. Άλλες πάλι φορές η ζωτική δύναμη που εισπράττουν οι μη γνωρίζοντες είναι και η αιτία της παραμονής των ασθενειών τους.

Άλλες πάλι φορές η λανθασμένη ζωτική δύναμη που πολλοί άνθρωποι εισπράττουν είναι η μάνα των ασθενειών τους, ιδιαίτερα σωματικών ασθενειών, αλλά και πνευματικών, διανοητικών και συναισθηματικών, κατ' επέκταση σε όλο το σύνολο του ανθρώπου.

Σκεφτείτε πως σ' έναν άνθρωπο που πιστεύει πως δεν γίνεται να θεραπευτεί ή δεν πιστεύει πως γίνεται να θεραπευτεί, η ψυχή του τού απαντά ''ναι'' και η ζωτική δύναμη που παίρνει γίνεται ισχυρό εμπόδιο προς την ίδια τη θεραπεία του.

Η λογική λέει, το υποσυνείδητο γράφει, το ασυνείδητο μεταφέρει, η ψυχή πραγματοποιεί τα γεγονότα της ζωής σε συνεργασία με άλλες δυνάμεις. Η οντολογική μας ποιότητα, η οποία καθορίζει την εσωτερική μας στάση απέναντι σε όλο τον κύκλο της ζωής, προβάλλεται από τη θέληση μας σε όλες τις διαστάσεις, προς όλο τον υπαρκτό κόσμο, προς αυτή τη δημιουργό Δύναμη, με αποτέλεσμα όλες οι δυνάμεις να βλέπουν και να απαντούν σύμφωνα με την ποιότητα της εσωτερικής μας στάσης.

Η εσωτερική μας στάση υπόκειται στο νόμο της ανταπόδοσης, ενώ η οντολογική μας ποιότητα βρίσκεται πάντοτε ενώπιον της υπέρτατης Θείας Δύναμης.

Και ας μην μας ξεφεύγει, ότι κανένας δεν μπορεί ποτέ να πάει προς τα ανώτερα της πνευματικής του υπόσταση χωρίς σεβασμό στην ψυχή του. Και δεν δύναται κανείς να φτάσει στα άδυτα μεγαλεία της ψυχής του, χωρίς σεβασμό και επίγνωση στο λόγο που έχει μέσα του ενσαρκώσει.

Κανείς δεν δύναται να εισχωρήσει στα άδυτα μεγαλεία της ψυχής του ''πονηρά''. Μόνο ο λογικός νους που εμπνέεται ολοκληρωτικά από βαθύ σεβασμό και δέος για τη θεϊκή φύση της ψυχής έλκει την ψυχή και η ψυχή θεληματικά του αποκαλύπτει την ασύλληπτη ωραιότητα της και τους θείους λόγους που τη διέπουν.

Ένας από τους πλέον υψηλούς λόγους που φέρει κάθε ψυχή μέσα της, ο οποίος είναι βάση και θεμέλιο στην ολότητα του ανθρώπου και άρχει σε όλους τους λόγους της ψυχής μας, είναι ο Λόγος του Θεού που λέει: ''να γίνεστε σύμφωνα με το λόγο σας''

Αλήθεια τι λόγο έχουμε μέσα μας;

 

 

Εδώ ένα βίντεο από την θαυμάσια ομιλία, του διάσημου ψυχίατρου Dr Peter Breggin που καυτηριάζει την ψυχιατρική διάγνωση ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), καθώς και γενικότερα το ψυχοφαρμακευτικό μοντέλο.  (Η απάτη της ψυχιατρικής) Πατήστε εδώ:

Ο Δρ Peter Breggin είναι ένας διάσημος ψυχίατρος και εμπειρογνώμων στην κλινική ψυχοφαρμακολογία. Έχει διδάξει σε διάφορα πανεπιστήμια, όπως στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και στο Johns Hopkins, έχει διατελέσει σύμβουλος στο Εθνικό Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας και έχει συγγράψει δεκάδες επιστημονικά άρθρα και πάνω από είκοσι βιβλία. Έχει εμφανιστεί σε πολλές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές και έχει κληθεί ως εμπειρογνώμων ιατρός σε δίκες κατά φαρμακευτικών εταιρειών για την προώθηση στην αγορά τοξικών και καταστροφικών για τη δημόσια υγεία προϊόντων, στοιχεία που οι ίδιες γνωρίζουν αλλά αποκρύπτουν ηθελημένα. Έχει καταθέσει στο Κογκρέσο για τη χορήγηση σε παιδιά ψυχοτρόπων ουσιών, όπως και στο συνέδριο για τη ΔΕΠΥ (1998) του Εθνικού Ιδρύματος Ψυχικής Υγείας όπου, κληθέντας ως ο κύριος εμπειρογνώμων στην κλινική ψυχοφαρμακολογία, παρουσίασε τα αποτελέσματα των ερευνητικών μελετών σχετικά με τις καταστροφικές επιδράσεις των ψυχοφαρμάκων στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των παιδιών. Είναι πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου για τη Μελέτη της Ψυχιατρικής και της Ψυχολογίας (ICSPP), ενώ ήταν ένας από τους σκαπανείς στον αγώνα για την κατάργηση των ηλεκτροσόκ και των λοβοτομών σε ψυχιατρικούς ασθενείς.

 Επίσης ένα πολύ καλό βίντεο για την Σχιζοφρένια. Οι Φωνές στο Κεφάλι μου.

Πατήστε εδώ:

Το άρθρο αυτό έχει αναρτηθεί και στο lifehub.gr ετικέτες, άρθρα ομοιοπαθητικής.

Οποιοδήποτε περιεχόμενο στον Παρόντα Δικτυακό Τόπο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα, δεν συνιστά, ούτε δύναται να ερμηνευθεί ότι συνιστά ή υποκαθιστά συμβουλή ιατρικής φύσης, για την οποία οφείλετε και σας συστήνεται να απευθύνεστε σε αρμόδιο επαγγελματία υγείας

Βιβλιογραφία:

Βγαίνοντας από τα ψυχοφάρμακα
Πέτερ Λέμαν Άννα Εμμανουηλίδου.
Εκδόσεις  Νησίδες

ΑΕΝΑΟΝ ΦΥΣΙΚΟΣ ΣΤΟ ΦΩΣ
Παναγιώτης Παναγόπουλος

Παναγιώτης Ψαρρός

Ομοιοπαθητικός

2109919619 - 6974130244
www.aaaton.com