Το ψάρι είπε στο άλλο ψάρι: «Πάνω από τούτη τη θάλασσα είναι
μια άλλη, με πλάσματα που κολυμπούν εκεί και ζουν εκεί, όπως εμείς ζούμε εδώ.»
Το ψάρι απάντησε: «Τι τρέλα! Αφού ξέρεις πως καθένας που
βγαίνει από τη θάλασσά μας, ας είναι και για τόσο δα, πεθαίνει. Ποιος σου είπε
για άλλες ζωές σε άλλες θάλασσες;»
Χαλίλ Γκιμπράν, Ο Προφήτης
Οι περισσότεροι ψυχίατροι θεωρούν ότι οι ψυχικές διαταραχές
προκαλούνται από διαταραχή της χημείας του εγκεφάλου, μια άποψη που στηρίζεται
από τις πρόσφατες ανακαλύψεις της νευρολογίας.
Υπάρχουν επίσης πολλά
εμπειρικά στοιχεία ότι η ψυχολογική ένταση μπορεί να πυροδοτήσει αλλαγές στη
χημεία του εγκεφάλου. Αυτό ενίσχυσε τη δημιουργία ενός βιο-ψυχο-κοινωνικού
μοντέλου ψυχικής διαταραχής, όπου συνδυάζονται γενετικοί και δυναμικοί
παράγοντες. Ωστόσο, το θεμελιώδες ερώτημα «τι είναι ο νους» παραμένει
αναπάντητο, γιατί ο νους δεν έχει υλική υπόσταση.
Η γενική άποψη είναι ότι ο νους είναι επι-φαινομενικός,
δηλαδή δευτερεύον φαινόμενο της λειτουργίας του εγκεφάλου. Πιστεύεται πως ο
εγκέφαλος κατά κάποιον τρόπο παράγει συνειδητότητα. Η υπόθεση αυτή, αν και
λογικοφανής, δεν είναι λογική. Πώς μπορεί κάτι τελείως υλικό να δημιουργήσει
κάτι μη-υλικό; Ωστόσο θεωρείται δεδομένο σε έναν κόσμο που βασίζεται στην ιδέα
του μηχανικού, υλικού σύμπαντος, όπου οι πέντε αισθήσεις θεωρούνται η μόνη
αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης.
Διαφωνώ με αυτή την υλιστική άποψη του κόσμου, που ξεκίνησε
με τον Ρενέ Ντεκάρτ και τον Ισαάκ Νεύτωνα πριν από 300 χρόνια. Ο Ντεκάρτ
θέσπισε το χρυσό κανόνα της εμπειρικής επιστήμης, πως τίποτε δεν θεωρείται
αληθινό μέχρι να αποδειχθεί, και ο Νεύτων έθεσε τα θεμέλια του μηχανικού
σύμπαντος όπου ο χρόνος είναι απόλυτος και ο χώρος δομείται σύμφωνα με τους
νόμους της κίνησης.
Από τότε, το χάσμα μεταξύ θρησκείας κι επιστήμης ολοένα
βαθαίνει. Η Εκκλησία δεν μπορούσε πλέον να ισχυριστεί ότι κατανοούσε τη
λειτουργία του σύμπαντος, και ο πνευματικός κόσμος απομακρύνθηκε από τον υλικό.
Κατά το 19ο αιώνα, η νέα επιστήμη της ψυχολογίας επανακαθόρισε τον ψυχικό κόσμο
με κοσμικούς όρους. Ο Ζίγκμουντ Φρόυντ (1927) είδε τη θρησκεία ως μαζική άμυνα
κατά των νευρώσεων, κι ακόμη και ο Καρλ Γιουνγκ, παρά το προσωπικό πνευματικό
ταξίδι του, περιορίστηκε να ορίσει την ψυχή ως "το ζωντανό εντός του
Ανθρώπου, εκείνο που ζει από μόνο του και δημιουργεί ζωή" (Γιουνγκ,
1959:26).